Enquête sint en kerst: Nederlanders besteden bewust, hechten aan winkelstraat en omarmen AI

• 93% van de respondenten heeft het gevoel dat cadeautjes dit jaar duurder zijn geworden, terwijl de budgetten gelijk blijven
• Nederlanders ontvangen liever tweedehands cadeaus (62%) dan dat ze tweedehands geven (45%)
• Respondenten geven meer uit aan online shoppen, maar de winkelstraat is onverminderd geliefd
• Het gebruik van AI is in opmars, niet alleen voor gedichten maar ook voor recepten en kerstkaarten

Hoewel het overgrote deel van de Nederlanders (93%) aangeeft dat cadeaus duurder aanvoelen, zijn de budgetten voor cadeautjes dit jaar niet gestegen. 57% van de respondenten die al een voorstelling over hun budget heeft, geeft aan dit jaar hetzelfde uit te geven, 22% geeft meer uit en 21% minder.

De feestdagen blijven populair; kerst is voor veel Nederlanders hét cadeaumoment. Van alle respondenten geven drie op de tien (30%) alleen cadeaus voor kerst, 11% alleen voor Sinterklaas, en 49% voor beide feesten. Een op de negen (11%) Nederlanders geeft dit jaar geen cadeautjes.

Binnen die groep die zegt voor beide feesten cadeautjes te kopen geeft de helft (50%) aan meer uit te geven aan kerstcadeaus, tegenover 20% die meer besteedt aan Sinterklaas. De rest (30%) geeft evenveel uit aan beide feesten.

Ondanks het feit dat de prijzen als hoger ervaren worden, geeft iets meer dan de helft van de Nederlanders (54%) aan niet meer dan €150 uit te geven aan cadeaus. Een op de tien (10%) geeft minder dan €50 uit aan cadeaus, terwijl 11% meer dan €300 uitgeeft. 

Tweedehands cadeaus zijn volgens een duidelijke meerderheid (73%) een goede manier om geld te besparen tijdens de feestdagen. Toch voelen we ons prettiger bij het ontvangen (62%) van een tweedehands cadeautje dan dat we er eentje geven (45%). Een tweedehands cadeautje kan dus beter aankomen dan we misschien zelf denken.

De Nederlandse consument omarmt het gemak van online shopping, maar blijft zeer sterk gehecht aan de sfeer van de winkelstraat. Zelfs online shops spelen hier steeds meer op in.

Van alle respondenten is 85% van plan cadeaus (ook) in fysieke winkels te kopen. Toch geeft 45% het (overgrote) deel van het budget online uit, tegenover 32% die meer uitgeeft in fysieke winkels.

Bovendien zegt 91% het jammer te vinden als winkelstraten zouden verdwijnen door online shoppen – een duidelijk signaal dat fysieke winkels nog steeds een belangrijke sociale en emotionele rol spelen.

Kunstmatige intelligentie heeft ook tijdens de feestdagen zijn intrede gemaakt. Bijna de helft van de Nederlanders (45%) zegt zeker of misschien van plan te zijn een AI-tool zoals ChatGPT te gebruiken om Sinterklaas- of kerstgedichten te schrijven. Daarnaast overwegen veel respondenten ook om AI te gebruiken voor receptinspiratie, cadeau-ideeën of zelfs digitale kerstkaarten.

“Vorig jaar liet onze enquête zien dat Sinterklaas en Kerst voor verreweg de meeste Nederlanders draaien om familie, vrienden en samenzijn. Maar er komen ook financiële keuzes bij kijken. De resultaten laten interessante dilemma’s zien. We voelen ons prettiger bij het ontvangen dan bij het geven van tweedehands cadeautjes. Ook voelt vrijwel iedereen zich prettig in winterse winkelstraten, maar we kopen steeds meer online.”

“Uiteindelijk is het beste advies voor de feestdagen: laat je niet verleiden tot uitgaven waar je je niet prettig bij voelt, geef en vraag om cadeautjes die bij je passen en als je geniet van de winkelstraat, ga dan vooral ook een middagje in de stad shoppen.”

Voor dit onderzoek werden 1.000 Nederlanders van 25 jaar en ouder ondervraagd. De enquête werd afgenomen in de week van 10 november 2025 via onderzoeksplatform Pollfish, in opdracht van spaar- en beleggingsplatform Raisin. Door afrondingsverschillen kunnen sommige totalen in de tabellen afwijken van 100%.