Koszty życia w Polsce: Jak wpływają na codzienne wydatki Polaków?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Koszty życia w Polsce

Koszty życia w Polsce w ostatnich latach rosną w tempie, które coraz bardziej odczuwają gospodarstwa domowe. Wyższe ceny mieszkań, mediów, żywności oraz usług wpływają na codzienne decyzje finansowe milionów Polaków. Zmieniające się warunki ekonomiczne wymuszają na nas coraz większą uważność przy planowaniu budżetu domowego i poszukiwaniu oszczędności. Jak zmieniły się koszty utrzymania w ostatnich latach? Jak radzić sobie z coraz większą presją kosztową?

W ostatnich latach koszty życia w Polsce rosły dynamicznie, głównie za sprawą wysokiej inflacji, która w 2022 i 2023 roku przekraczała 10%, a w 2025 roku utrzymuje się na poziomie około 4-5%. Ceny towarów i usług konsumpcyjnych rosną, szczególnie mocno w sektorze usług i energii.

Według danych GUS dotyczących wskaźników cen lokali mieszkalnych, ceny mieszkań również rosną, choć tempo wzrostu jest zróżnicowane w zależności od regionu i rodzaju nieruchomości. W ostatnich latach obserwujemy wzrost cen mieszkań na rynku wtórnym i pierwotnym, co przekłada się zarówno na wyższe koszty zakupu, jak i wynajmu mieszkań.

Z raportu GUS Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w kwietniu 2024 r. wynika, że tylko w czwartym kwartale 2024 roku ceny mieszkań w Polsce wzrosły o 1,2% w stosunku do poprzedniego kwartału. Na rynku pierwotnym odnotowano wzrost na poziomie 1,1%, natomiast na rynku wtórnym ceny podniosły się o 1,3%. W porównaniu z analogicznym okresem roku 2023 wartość lokali mieszkalnych zwiększyła się średnio o 10,4%, z czego na rynku pierwotnym wzrost wyniósł 11,0%, a na rynku wtórnym 9,8%.

Z roku na rok gospodarstwa domowe muszą się też liczyć z coraz wyższymi kosztami utrzymania domu i mieszkania, co wymaga świadomego planowania budżetu i poszukiwania oszczędności lub dodatkowych źródeł zarobku. Rosnące ceny mediów i usług związanych z utrzymaniem mieszkania są znaczące i wpływają na całkowite koszty życia. W 2025 roku rachunki za prąd, gaz, ogrzewanie i wodę istotnie wzrosły. Dane GUS potwierdzają, że kategoria użytkowania mieszkania oraz nośników energii zanotowała w 2025 roku jeden z najwyższych wzrostów cen – około 10,8% w ujęciu rocznym. Przekłada się to na miesięczne wydatki wyższe nawet o kilkaset złotych.

Wydatki gospodarstw domowych w Polsce odzwierciedlają zarówno poziom dochodów, jak i zmieniające się preferencje konsumentów. Analiza głównych kategorii wydatków pozwala lepiej zrozumieć, na co Polacy przeznaczają swoje środki finansowe oraz jakie obszary życia codziennego są dla nich priorytetowe. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kategorie wydatków Polaków, które kształtują strukturę ich budżetów domowych.

Koszty utrzymania domu czy mieszkania to jedna z największych pozycji w budżecie domowym. Wydatki obejmują czynsz lub ratę kredytu hipotecznego, a także opłaty za media takie jak prąd, gaz, woda, ogrzewanie czy wywóz śmieci. Do tego dochodzą koszty internetu i telewizji. Regularne opłaty za mieszkanie są niezbędne i często pochłaniają znaczną część miesięcznych dochodów.

Zakupy spożywcze pochłaniają sporą część każdego budżetu domowego. Ze względu na utrzymującą się od lat na wysokim poziomie inflację, ceny produktów spożywczych w Polsce stale rosną i dorównują już, a często i przekraczają ceny w innych krajach europejskich.

Koszty związane z dojazdami do pracy, szkoły czy na zakupy to kolejna ważna kategoria. Wiele osób korzysta z komunikacji miejskiej, kupując bilety miesięczne lub jednorazowe. Inni wydają na paliwo, utrzymanie samochodu czy roweru. Wybór środka transportu bezpośrednio wpływa na wysokość ponoszonych kosztów.

Wydatki na zdrowie obejmują zarówno wizyty u lekarzy, leki, jak i ubezpieczenia zdrowotne. Choć wiele usług jest refundowanych przez NFZ, Polacy często korzystają z prywatnej opieki medycznej, aby szybciej i często też lepiej zadbać o swoje zdrowie.

Wydatki z tej kategorii mogą dotyczyć biletów do kina, teatru, na koncerty, a także zajęć sportowych czy wyjazdów wakacyjnych. Choć nie są to wydatki konieczne, mają one duże znaczenie dla jakości życia i samopoczucia.

Polacy chętnie korzystają z różnych form finansowania, takich jak kredyty hipoteczne czy gotówkowe. Zarządzanie posiadanymi zobowiązaniami finansowymi staje się tym samym istotnym elementem wielu budżetów domowych, wpływając nie tylko na miesięczne wydatki, ale i możliwość oszczędzania.

W pierwszym kwartale 2025 roku przeciętne wynagrodzenie brutto w Polsce osiągnęło rekordowy poziom blisko 9 tys. zł brutto (dokładnie 8 962,28 zł miesięcznie). W sektorze przedsiębiorstw średnia pensja brutto w marcu 2025 roku wyniosła około 9 056 zł, co oznacza wzrost o 7,7% (rok do roku). Płaca minimalna od 1 stycznia 2025 roku wynosi 4 666 zł brutto. Wynagrodzenie w takiej wysokości pobiera ponad 3 miliony pracujących rodaków.

Przeczytaj więcej o średnim wynagrodzeniu i oszczędnościach w Polsce.

Wynagrodzenie na poziomie średniej krajowej pozwala na pokrycie podstawowych wydatków związanych z mieszkaniem, jedzeniem, transportem oraz oszczędnościami, szczególnie w mniejszych miastach i na przedmieściach dużych aglomeracji. W największych miastach, gdzie koszty życia (czynsz, media, transport) są wyższe, komfortowe życie może wymagać zarobków nieco powyżej średniej. Wiele zależy jednak od sytuacji mieszkaniowej i wielkości gospodarstwa domowego. Inne koszty ponoszą gospodarstwa domowe, które liczą jedną osobę, a inne gospodarstwa rodzin z dziećmi. Nie bez znaczenia jest również to, czy zajmowana nieruchomość jest wynajmowana lub obciążona kredytem hipotecznym.Warto również podkreślić, że realna siła nabywcza wynagrodzeń jest obecnie ograniczana przez inflację, która w 2025 roku utrzymuje się na poziomie około 4-5%, co wpływa na tempo wzrostu płac w ujęciu realnym.

Rosnące koszty życia to zmartwienie wielu polskich rodzin, dlatego nie dziwi fakt, że Polacy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na poprawę swojej sytuacji finansowej. Jak tego dokonać? Możliwości są tak naprawdę dwie – ograniczyć obecne koszty utrzymania lub zwiększyć dochody. Najkorzystniej na domowym budżecie odbije się realizowanie obu tych strategii jednocześnie – tj. zwiększanie dochodów przy jednoczesnym redukowaniu kosztów.

Nim zdecydujemy się na mniejsze lub większe cięcia w domowym budżecie, zorientujmy się, czy nie możemy zrobić czegoś, by nasz budżet był po prostu większy. Co konkretnie może okazać się skuteczną strategią?

• Poproś o podwyżkę lub zmień pracę – warto regularnie rozmawiać z przełożonymi o kwestiach finansowych i możliwościach rozwoju w strukturach firmy. Jeśli zmiana obecnego wynagrodzenia nie wchodzi w grę, warto zorientować się, jakie możliwości oferuje obecnie rynek i rozważyć zmianę pracy, co często wiąże się z wyższym wynagrodzeniem.
• Rozwijaj swoje kompetencje – zdobywanie nowych kwalifikacji może pomóc w znalezieniu lepiej płatnej pracy lub dodatkowego zajęcia, które zwiększy miesięczne wpływy.
• Podejmij dodatkową pracę – dodatkowa praca na część etatu, freelancing, drobne usługi, sprzedaż rękodzieła to tylko kilka pomysłów, które możesz wziąć pod uwagę.
• Inwestuj oszczędności – zamiast trzymać pieniądze na nieoprocentowanym rachunku, możesz je ulokować na koncie oszczędnościowym lub lokacie (w tym lokacie w zagranicznym banku). Nawet stosunkowo niewielkie oprocentowanie może istotnie zwiększyć Twoje miesięczne przychody.
• Sprzedaj niepotrzebne rzeczy – w domu często zalegają przedmioty, z których już nie korzystamy, np. ubrania, książki czy sprzęt elektroniczny. Ich sprzedaż pozwali Ci szybko zdobyć dodatkowe pieniądze.

Zwiększenie dochodów na ogół nie jest proste. Na rezultaty, a więc dodatkowe środki w budżecie, trzeba też trochę poczekać. Między innymi z tego względu warto również optymalizować koszty. Jak wydawać mniej? Możliwości jest co najmniej kilka:

• Zrezygnuj ze zbędnych wydatków – przegląd domowego budżetu może pomóc zidentyfikować całkowicie zbędne koszty – np. wykupione usługi czy subskrypcje, z których nie korzystamy wcale lub tylko sporadycznie.
• Zoptymalizuj zobowiązania – rozmowa z bankiem o zmianie warunków spłaty, np. wydłużeniu okresu kredytowania lub obniżeniu oprocentowania, może pozytywnie wpłynąć na Twoją sytuację finansową. Podobne efekty osiągniesz, gdy zdecydujesz się spłacić, nadpłacić lub refinansować posiadane kredyty.
• Kontroluj i redukuj wydatki na media – rachunki za ogrzewanie, prąd, gaz i wodę mogą skutecznie drenować Twój portfel, dlatego szukaj sposobów na zmniejszenie zużycia. Rozważ m.in. wymianę starych sprzętów elektronicznych, zakup energooszczędnych żarówek, uszczelnienie okien i drzwi czy odpowiednie regulowanie temperatury w domu.
• Oszczędzaj na codziennych zakupach – świadome wybieranie tańszych produktów, korzystanie z promocji i unikanie marnowania jedzenia to najskuteczniejsze sposoby na oszczędności. Jeśli wymaga tego sytuacja, rozważ również ograniczenie wydatków na wyjścia, restauracje czy drobne, codzienne wydatki, których nawet nie zauważasz (np. codzienna kawa na mieście) – tzw. efekt latte.

Źródła

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-lokali-mieszkalnych-w-4-kwartale-2024-r-,12,26.html [dostęp 23.05.2025]

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-kwietniu-2025-r-,2,162.html [dostęp 23.05.2025]