Ile wynosi składka na ubezpieczenie społeczne w Polsce?

Strona główna > Emerytura > Składka na ubezpieczenie społeczne

Każdy przedsiębiorca ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne – zarówno za siebie samego, jak i swoich pracowników. Składki ZUS stanowią zabezpieczenie materialne w określonych sytuacjach, takich jak choroba, wypadek, utrata pracy czy osiągnięcie wieku emerytalnego.

Sprawdźmy, jaka jest podstawa wymiaru składek w 2025 roku oraz jak obliczyć ich wysokość – zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i prowadzenia działalności gospodarczej.

Istnieją różne rodzaje ubezpieczeń społecznych. Niektóre z nich są wspólne dla pracowników i przedsiębiorców, inne natomiast mają charakter dobrowolny lub dotyczą tylko określonych grup ubezpieczonych.

Pozwala zachować dochód po zaprzestaniu pracy z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury z ZUS zależy głównie od długości odprowadzania składek, ich wysokości oraz średniego dalszego trwania życia według GUS-u. Ubezpieczeniu emerytalnemu w Polsce obowiązkowo podlegają zarówno pracownicy, jak i przedsiębiorcy.

Powszechny charakter w polskim systemie ubezpieczeń społecznych ma także ubezpieczenie rentowe. Dzięki temu osoba zatrudniona lub prowadząca działalność gospodarczą może otrzymać świadczenie pieniężne w razie utraty dochodów z powodu utraty zdolności do pracy, w tym inwalidztwa.

Pozwala uzyskać świadczenie finansowe z ZUS, gdy ubezpieczona osoba ucierpi w wypadku lub innym nieszczęśliwym zdarzeniu i dozna uszczerbku na zdrowiu. Jest także należne ubezpieczonemu, który na skutek wykonywanych obowiązków w pracy zapadnie na chorobę zawodową. Ubezpieczenie wypadkowe ma charakter obowiązkowy, podobnie jak emerytalne i rentowe.

Ubezpieczenie chorobowe chroni przed całkowitą utratą dochodów w razie czasowej niezdolności do pracy, która wynika z choroby, hospitalizacji lub zajścia w ciążę przez kobietę. Jest obowiązkowe w przypadku pracowników na umowie o pracę, natomiast dobrowolne dla przedsiębiorców.

Składki na Fundusz Pracy pozwalają finansować działania na rzecz bezrobotnych – w tym wypłatę zasiłków, poradnictwo zawodowe czy szkolenia. Fundusz Solidarnościowy służy natomiast wsparciu osób niepełnosprawnych, emerytów i rencistów. Przedsiębiorca opłaca te składki, jeśli ubezpieczony uzyskuje dochody co najmniej na poziomie minimalnego wynagrodzenia, które w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto.

Chroni pracowników przed utratą źródła dochodu w razie restrukturyzacji, niewypłacalności lub ogłoszenia upadłości zakładu pracy. Składki na FGŚP płacą jedynie te firmy, które zatrudniają pracowników.

Dotyczy pracodawców, którzy zatrudniają osoby do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeznacza wpłacane składki na wypłatę takim pracownikom należnych emerytur pomostowych – do czasu osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego.

Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników z tytułu umowy o pracę jest wysokość ich wynagrodzenia brutto, wraz z różnego typu dodatkami pieniężnymi. W przypadku każdej zatrudnionej osoby obowiązują składki potrącane z wynagrodzenia pracownika oraz osobno finansowane przez pracodawcę.

Łączny udział procentowy składek na ZUS wynosi w tym przypadku:

• składki na ubezpieczenie emerytalne: 19,52% podstawy wymiaru,
• składki na ubezpieczenie rentowe: 8% podstawy wymiaru,
• składki na ubezpieczenie chorobowe: 2,45%,
• składki na ubezpieczenie wypadkowe: 1,67% w przypadku zatrudniania do 9 osób, a powyżej od 0,67% do 3,33% w zależności od poziomu ryzyka w danej branży,
• składki na Fundusz Pracy: 1% podstawy wymiaru,
• składki na Fundusz Solidarnościowy: 1,45% podstawy wymiaru,
• składki na FGŚP: 0,1% podstawy wymiaru.

Dodatkowo pracodawca potrąca z wynagrodzenia pracownika składkę zdrowotną do NFZ.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy może być różna w zależności od tego, czy korzysta on z przysługujących mu ulg i preferencji.

Przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z żadnych preferencji, płacą Duży ZUS na podstawie prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. W 2025 roku wyniosło ono 8673 zł. Podstawa wymiaru nie może być niższa niż 60% tej kwoty, czyli 5203,80 zł.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy w 2025 roku? W przypadku, gdy płaci on dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, wtedy łączna wysokość daniny wyniesie 1773,96 zł (bez składki na ubezpieczenie zdrowotne). Składki bez chorobowego wynoszą natomiast 1646,47 zł.

Minimalna wysokość poszczególnych części składki na ubezpieczenie społeczne jest następująca:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52% (1015,78 zł),
• ubezpieczenie rentowe: 8% (416,30 zł),
• ubezpieczenie chorobowe: 2,45% (127,49 zł),
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,67% (86,90 zł),
• ubezpieczenie na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy: 2,45% (127,49 zł).

Przez pierwsze 24 miesiące od dnia objęcia ubezpieczeniem przedsiębiorca może opłacać za siebie składki od preferencyjnej podstawy, która nie powinna być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku wyniosło ono 4666 zł brutto, co pozwala przyjąć podstawę 1399,80 zł.

Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne dla osób opłacających Mały ZUS wynosi w 2025 roku:

• 408,60 zł – bez chorobowego,
• 442,90 zł – z dobrowolnym chorobowym.

Preferencyjne składki z podziałem na poszczególne rodzaje ubezpieczeń są następujące:

• ubezpieczenie emerytalne: 19,52% (273,24 zł),
• ubezpieczenie rentowe: 8% (111,98 zł),
• ubezpieczenie wypadkowe: 1,67% (23,38 zł),
• dobrowolne ubezpieczenie chorobowe: 2,45% (34,30 zł).

Przedsiębiorca nie musi w tym przypadku odprowadzać za siebie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, ponieważ dotyczą one jedynie tych osób, które wyliczają daninę ZUS od podstawy nie niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Ubezpieczony po upływie 24 miesięcy płaci wyższe składki – w ramach Dużego ZUS lub Małego ZUS Plus.

Przedsiębiorca może korzystać przez pierwsze 6 miesięcy od założenia działalności z Ulgi na start. Polega ona na zwolnieniu z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Ubezpieczony odprowadza wtedy jedynie składkę zdrowotną do NFZ. Warto pamiętać, że w takim przypadku nie odkłada środków na emeryturę, rentę, a także nie ma prawa korzystać ze świadczenia chorobowego ani wypadkowego.

Po opłacaniu składek przez 24 miesiące od preferencyjnej podstawy (30% minimalnego wynagrodzenia), przedsiębiorca może korzystać z ulgi Mały ZUS Plus – maksymalnie przez 36 miesięcy w każdych 60 miesiącach prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to ulga dla osób, które uzyskują roczny przychód do 120 tys. zł i prowadziły w ubiegłym roku działalność przez co najmniej 60 dni kalendarzowych.

Jak obliczyć, ile wynosi składka na ubezpieczenie społeczne na Małym ZUS Plus? Podstawa wymiaru zależy w tym przypadku od wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu przedsiębiorcy w ubiegłym roku. Nie może być ona niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia i wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2025 roku podstawa wymiaru składek powinna znajdować się w przedziale od 1399,80 zł do 5203,80 zł.

Jeśli przedsiębiorca osiągnął w ubiegłym roku średniomiesięczny dochód niższy niż minimalne wynagrodzenie, wtedy w ramach ulgi Mały ZUS Plus nie zapłaci składek na FP i FS.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie może być wyższa niż 30-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy. Wysokość kwoty ograniczenia w 2025 roku wynosi 260 190 zł.

Pracodawca odprowadza każdego miesiąca z wynagrodzenia brutto pracownika 9% składki na ubezpieczenie zdrowotne. W 2025 roku składka ta w przypadku minimalnego wynagrodzenia wyniesie 419,94 zł.

Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą zależy od formy opodatkowania. Przedsiębiorcy opłacający podatki na zasadach ogólnych powinni odprowadzać składki do NFZ od podstawy stanowiącej 9% ich dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim miesiącu. Ostatnia nowelizacja prawna zmniejszyła minimalną podstawę wymiaru ze 100% do 75% minimalnego wynagrodzenia. Przedsiębiorca na skali podatkowej musi więc w 2025 roku odprowadzać składki w kwocie minimum 314,96 zł.

Ubezpieczeni opłacający podatki w formie ryczałtu ustalają podstawę w zależności od kwoty rocznych przychodów z ubiegłego roku. Następnie płacą każdego miesiąca 9% od obowiązującej podstawy:

• przychód do 60 tys. zł: podstawa 60% przeciętnego wynagrodzenia (461,66 zł),
• przychód od 60 tys. do 300 tys. zł: podstawa 100% przeciętnego wynagrodzenia (769,43 zł),
• przychód powyżej 300 tys. zł: podstawa 180% przeciętnego wynagrodzenia (1384,97 zł).

Przedsiębiorcy na podatku liniowym odprowadzają składki od podstawy, która wynosi 4,9% ich miesięcznego dochodu, lecz nie może być niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia.

Przedsiębiorca może odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym składki na ubezpieczenie społeczne od dochodu/przychodu, jeśli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W ten sposób zyskuje możliwość obniżenia kwoty podatku dochodowego należnego do zapłaty.

Źródła:

https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/skladki/wysokosc-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne [dostęp 18.04.2025]

https://zielonalinia.gov.pl/-/stawki-skladek-na-ubezpieczenia-spoleczne-w-2025-r [dostęp 18.04.2025]

https://biznes.gov.pl/pl/portal/00274 [dostęp 18.04.2025]

https://www.zus.pl/pracujacy/ubezpieczenie-zdrowotne-w-polsce/podstawa-wymiaru-skladek-na-ubezpieczenie-zdrowotne [dostęp 18.04.2025]