9 typowych oszustw bankowych i jak ich uniknąć

Strona główna > Bezpieczeństwo > 9 typowych oszustw bankowych

Bezpieczeństwo finansowe wymaga nie tylko nowoczesnych zabezpieczeń technologicznych, ale także wiedzy i ostrożności ze strony klientów banków. Przestępcy wykorzystują różnorodne metody, aby wyłudzić dane i pieniądze, często posługując się nowoczesnymi technologiami oraz umiejętnie manipulując emocjami. Znajomość najczęstszych sposobów działania oszustów pozwala skuteczniej chronić swoje finanse i unikać niebezpiecznych pułapek. Jakich oszustw warto mieć świadomość?

Istnieje wiele różnych rodzajów oszustw bankowych, które mogą pojawić się w formie podejrzanych wiadomości, fałszywych aplikacji czy telefonów od nieznanych osób. Przestępcy używają niejednokrotnie specjalnych programów komputerowych lub tworzą fałszywe strony internetowe, które wyglądają jak prawdziwe serwisy bankowe, aby przejąć kontrolę nad kontem.

Warto jednak zaznaczyć, że wcale nie muszą wykorzystywać specjalistycznego oprogramowania – oszuści często stosują metody socjotechniczne, czyli manipulują ludźmi, aby skłonić ich do podjęcia określonego działania – np. podania danych logowania do konta bankowego lub danych karty płatniczej. Warto pamiętać, że nigdy nie należy udostępniać wrażliwych danych ani poufnych informacji osobom, których nie znamy i którym nie ufamy – nawet jeśli przedstawiają się jako konsultanci banków czy policjanci.

Jakie metody oszustwa najczęściej stosują oszuści? Niestety jest ich całkiem sporo, zaliczamy do nich m.in.:

Phishing to oszustwo, w którym przestępcy podszywają się pod zaufane instytucje, np. banki, i wysyłają fałszywe maile lub SMS-y. W wiadomościach tych proszą o podanie danych do logowania lub numerów kart płatniczych, często strasząc blokadą konta. Przykładowo, otrzymujesz maila z informacją, że Twoje konto zostało zablokowane i musisz pilnie się zalogować przez podany link, który prowadzi do fałszywej strony banku.

Smishing to phishing realizowany za pomocą SMS-ów. Oszuści wysyłają wiadomości tekstowe, które zawierają linki do fałszywych stron lub prośby o przesłanie danych osobowych. Na przykład możesz dostać SMS z informacją o rzekomej blokadzie karty i prośbą o potwierdzenie danych, co ma na celu wyłudzenie informacji.

Vishing to oszustwo telefoniczne, gdzie przestępca dzwoni, podszywając się pod pracownika banku lub działu bezpieczeństwa. Prosi o podanie danych do logowania lub nakłania do zainstalowania fałszywego oprogramowania, które wykrada dane z komputera. Często używa presji czasu, by ofiara działała szybko i bez zastanowienia. Oszuści mogą nawet podszyć się pod prawdziwe numery infolinii bankowych i w ten sposób dodać sobie wiarygodności.

Skimming polega na zainstalowaniu specjalnego urządzenia na bankomacie lub terminalu płatniczym, które kopiuje dane z karty płatniczej. Następnie przestępcy wykorzystują te dane, by wypłacić pieniądze lub dokonać zakupów. Przykładem jest sytuacja, gdy przy bankomacie pojawia się dodatkowy czytnik kart, który wygląda jak oryginalny.

W tym oszustwie przestępcy podszywają się pod pracowników banku i kontaktują się z klientem, informując o rzekomych problemach, np. z kontem zmarłego klienta, który pozostawił duże środki. Proszą o pomoc w przejęciu pieniędzy, a później wymagają wpłat lub podania danych do konta czy numeru PESEL. Całość jest często uwiarygodniana fałszywymi dokumentami i rozmowami z „prawnikami” czy „dyrektorami banku”.

To popularne oszustwo, w którym oszust dzwoni do starszej osoby, podając się za wnuczka lub innego bliskiego członka rodziny. Informuje o nagłej sytuacji, np. wypadku, i prosi o pilne przekazanie pieniędzy na „pomoc” lub „leczenie”. Ofiara, chcąc pomóc, często przekazuje oszustom gotówkę lub dane do konta.

Przestępca dzwoni, podając się za policjanta lub funkcjonariusza innych służb i informuje o rzekomym zagrożeniu albo konieczności zabezpieczenia pieniędzy przed kradzieżą. Następnie prosi o przekazanie danych bankowych lub pieniędzy, które mają być objęte „ochroną”. To oszustwo wykorzystuje zaufanie do służb i strach przed możliwymi konsekwencjami.

Przestępcy oferują atrakcyjne inwestycje lub szybki zarobek, np. w kryptowaluty czy na giełdzie. Proszą o wpłatę pieniędzy na rzekome konto inwestycyjne, które jest fałszywe. Po wpłacie kontakt się urywa, a pieniądze znikają. Często wykorzystują też fałszywe strony i dokumenty, by uwiarygodnić ofertę.

To strony internetowe bardzo podobne do prawdziwych serwisów bankowych, na które ofiary są kierowane przez linki z phishingowych wiadomości. Po wpisaniu loginu i hasła dane trafiają do oszustów, którzy mogą wyczyścić konto bankowe. Przykładem jest fałszywa strona, która wygląda jak strona Twojego banku, ale ma inny adres URL. W ten sposób można wyłudzać również inne poufne informacje – np. numer karty kredytowej i kod widoczny na rewersie karty.

Oszuści bankowi działają coraz bardziej skutecznie, korzystając z nowoczesnych technologii i różnych trików, aby oszukać swoje ofiary. Często udają pracowników lub konsultantów bankowych, dzięki czemu zyskują zaufanie osób, do których dzwonią lub piszą. Wykorzystują presję czasu, mówiąc na przykład, że konto zostanie zablokowane albo że trzeba pilnie potwierdzić dane, aby zmusić ofiarę do szybkiego działania bez zastanowienia.

Poważne obawy budzi dziś sztuczna inteligencja, która umożliwia oszustom jeszcze szybsze i efektywniejsze działanie. Pozwala na tworzenie bardzo realistycznych fałszywych wiadomości, nagrań głosowych czy nawet wideokonferencji, które podszywają się pod pracowników banku lub znane osoby. Dzięki temu przestępcy mogą łatwiej zdobyć zaufanie ofiar i wyłudzić dane do logowania lub pieniądze. Inną technologią wykorzystywaną przez oszustów są tzw. deepfake’i, czyli zmanipulowane nagrania wideo i audio, które potrafią naśladować głos i wygląd prawdziwych osób, co umożliwia np. podrobienie rozmowy z bankiem, przełożonym lub członkiem rodziny.

Ważnym sygnałem ostrzegawczym jest pytanie o dane osobowe lub finansowe przez telefon albo wiadomość, zwłaszcza jeśli rozmówca nie potrafi podać szczegółów dotyczących Twojego konta. Oszuści mogą podszywać się pod numer telefonu banku, co na pierwszy rzut oka wygląda wiarygodnie, dlatego w takich sytuacjach najlepiej szybko się rozłączyć i samodzielnie skontaktować się ze swoim bankiem.

Inne oznaki próby oszustwa to wiadomości zawierające błędy językowe, podejrzane linki, a także prośby o zainstalowanie aplikacji lub o wykonanie przelewu na tzw. bezpieczne konto. Jeśli coś budzi Twoje podejrzenia, zawsze warto zachować ostrożność. Nie udostępniaj żadnych danych i samodzielnie zweryfikuj informacje, kontaktując się bezpośrednio z bankiem. Regularne sprawdzanie stanu konta i korzystanie z dodatkowych zabezpieczeń, takich jak uwierzytelnianie wieloskładnikowe, pomogą Ci zminimalizować ryzyko kradzieży.

Jeśli podejrzewasz próbę oszustwa lub kradzieży danych z konta bankowego, pierwszym krokiem powinno być natychmiastowe zablokowanie karty i dostępu do bankowości elektronicznej. Możesz to zrobić samodzielnie w serwisie internetowym, aplikacji banku albo dzwoniąc na infolinię.

Następnie zgłoś incydent do swojego banku, przekazując wszystkie szczegóły dotyczące podejrzanej sytuacji. Bank ma specjalne zespoły zajmujące się bezpieczeństwem, które mogą pomóc zablokować nieautoryzowane transakcje i chronić Twoje pieniądze.

Równocześnie warto złożyć zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa w najbliższej jednostce Policji lub prokuraturze. Możesz to zrobić osobiście lub przez internet, korzystając z oficjalnego portalu rządowego do zgłaszania przestępstw. Wyłudzenie jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Dodatkowo warto pomyśleć o zgłoszeniu incydentu do zespołu CERT Polska, który analizuje i przeciwdziała zagrożeniom w sieci. Pamiętaj, aby działać szybko i niezwłocznie informować odpowiednie instytucje, bo zwiększy to Twoje szanse na zatrzymanie sprawców i odzyskanie pieniędzy.

By zminimalizować ryzyko kradzieży czy wyłudzenia, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach:

• Nigdy nie podawaj nikomu swojego loginu, hasła, kodów BLIK czy innych danych do bankowości internetowej, nawet jeśli osoba podaje się za pracownika banku. Prawdziwy bank nigdy o to nie prosi.
• Nie klikaj w linki przesłane SMS-em, mailem czy komunikatorami, zwłaszcza jeśli wiadomość wzbudza niepokój lub prosi o pilne działanie. Zamiast tego samodzielnie wpisz adres banku w przeglądarce i zaloguj się bezpośrednio.
• Po otrzymaniu telefonu od osoby podającej się za pracownika banku, najlepiej rozłączyć się i zadzwonić na oficjalną infolinię banku. Numer najczęściej znajduje się na stronie internetowej.
• Stosuj silne, unikalne hasła do kont bankowych i włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA), które dodaje dodatkową warstwę ochrony.
• Regularnie aktualizuj oprogramowanie na swoim komputerze i telefonie oraz korzystaj z renomowanego oprogramowania antywirusowego, które chroni przed złośliwym oprogramowaniem i keyloggerami.
• Uważnie sprawdzaj adresy stron internetowych, na których się logujesz – fałszywe witryny często różnią się drobnymi szczegółami w adresie URL.
• Nie instaluj na prośbę nieznanych osób żadnych aplikacji do zdalnego dostępu do swojego urządzenia, które mogą umożliwić oszustom kradzież danych.
• Regularnie kontroluj wyciągi bankowe i natychmiast zgłaszaj bankowi wszelkie podejrzane transakcje lub aktywności na koncie.
• Zachowaj ostrożność wobec ofert inwestycyjnych, które obiecują szybki i wysoki zysk – zawsze dokładnie sprawdzaj ich wiarygodność u oficjalnych instytucji, np. Komisji Nadzoru Finansowego.