Ile kosztuje utrzymanie domu a mieszkania – co na to wpływa?

Utrzymanie nieruchomości to nie tylko rachunki za media, ale też szereg innych opłat i obowiązków, które składają się na miesięczne wydatki. Posiadanie nieruchomości wiąże się z ryzykiem nieprzewidywalnych kosztów, takich jak niespodziewane naprawy czy wahania na rynku nieruchomości. Decyzja, czy lepiej zamieszkać w domu, czy w mieszkaniu, wymaga dokładnej ich analizy. Ile kosztuje utrzymanie domu jednorodzinnego? Jakie są najważniejsze wydatki związane z utrzymaniem mieszkania? Podpowiadamy, jakich kosztów należy się spodziewać i jak zadbać o ich optymalizację.

Raport GUS Budżety gospodarstw domowych w 2024 r. wskazuje, że żywność i napoje bezalkoholowe stanowiły największą część wydatków gospodarstw domowych (25,3%), a drugą w kolejności wydatki na mieszkanie i nośniki energii (18,8%).

Pocieszające jest jednak to, że udział obu tych kategorii wydatków zmniejszył się rok do roku – o 1,9 p.p. w przypadku żywności i napojów bezalkoholowych oraz o 1,1 p.p. w przypadku wydatków na mieszkania i nośniki energii.

Raport podkreśla również, że znaczący wpływ na strukturę dochodów i wydatków ma miejsce zamieszkania. Gospodarstwa domowe w miastach dysponują przeciętnie o 25% wyższym dochodem rozporządzalnym na osobę niż gospodarstwa na wsi, co wynika zarówno z wyższych zarobków, jak i mniejszej liczby osób w rodzinie miejskiej.

Różnice te są jeszcze bardziej widoczne w wydatkach – przeciętne miesięczne wydatki na osobę w gospodarstwach miejskich są aż o 36,6% wyższe niż na wsi. To pokazuje, że mieszkańcy miast zarówno zarabiają więcej, jak i wydają więcej na utrzymanie, co silnie różnicuje poziom życia między obszarami miejskimi i wiejskimi. Koszty utrzymania mogą się znacznie różnić w zależności od regionu, w tym opłaty za media i podatki lokalne.

Koszty utrzymania domu jednorodzinnego są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, które kształtują miesięczne i roczne wydatki właścicieli nieruchomości. Do najważniejszych należą:

• Metraż nieruchomości i liczba domowników – większa powierzchnia i więcej mieszkańców oznacza wyższe średnie zużycie energii elektrycznej, ciepłej wody użytkowej oraz ogrzewania domu.

• Stan techniczny obiektu i poziom termoizolacji – nowoczesne materiały, szczelne okna i dobra izolacja ścian pozwalają znacznie obniżyć koszt ogrzewania.

• Sposób ogrzewania domu – koszty ogrzania domu różnią się w zależności od źródła ciepła. Pompy ciepła mogą istotnie obniżyć roczny koszt ogrzewania, ale wymagają wyższej inwestycji początkowej.

• Opłaty i podatki – w tym m.in. podatek od nieruchomości, który zależy od powierzchni domu i działki oraz od lokalnych stawek podatkowych, które mogą się różnić w zależności od miejsca położenia nieruchomości oraz sposobu jej użytkowania.

• Koszt wywozu nieczystości – wywóz śmieci zależy od ustaleń gminy i może generować wydatek rzędu kilkudziesięciu złotych miesięcznie. Do tego dochodzi koszt wywozu nieczystości ciekłych.

• Konserwacja i przeglądy techniczne – okresowe przeglądy instalacji kominowych i innych systemów są obowiązkowe i wpływają na bezpieczeństwo oraz efektywne utrzymanie domu. Koszty konserwacji mogą się znacznie różnić, zwłaszcza w przypadku starszych nieruchomości, które wymagają częstszych napraw.

• Inne wydatki eksploatacyjne – dotyczą utrzymania budynku, ogrodzenia, terenu wokół domu oraz niezbędnych napraw.

Warto również uwzględnić w budżecie tzw. fundusz rezerwowy na niespodziewane naprawy, takie jak awarie instalacji grzewczej, wymiana dachu czy naprawa elewacji. Tego typu wydatki mogą pojawić się nagle i znacząco obciążyć domowy budżet, dlatego dobrą praktyką jest odkładanie co miesiąc niewielkiej kwoty na nieprzewidziane koszty utrzymania nieruchomości.

Koszt utrzymania mieszkania, choć zwykle niższy niż koszt utrzymania domu, również obejmuje kilka istotnych elementów. Do najważniejszych kosztów, jakie ponoszą właściciele mieszkań, zaliczamy:

• Czynsz administracyjny – obejmuje opłaty za zarządzanie budynkiem, utrzymanie części wspólnych, sprzątanie, ochronę, a także fundusz remontowy, który jest przeznaczany na przyszłe naprawy i modernizacje budynku.

• Media – w tym koszt ogrzewania (często sieciowego, zwłaszcza w dużych miastach), wody, energii elektrycznej i opłaty za wywóz śmieci. W wielu przypadkach część tych opłat jest wliczona w czynsz, co ułatwia rozliczenia.

• Podatek od nieruchomości – choć zwykle niższy niż w przypadku domu jednorodzinnego, również jest obowiązkowy i zależy od powierzchni mieszkania oraz lokalizacji budynku.

Choć utrzymanie domu kosztuje zwykle więcej niż utrzymanie mieszkania, trzeba liczyć się z tym, że finalne wydatki zależą od metrażu, liczby domowników, rodzaju ogrzewania, a także lokalizacji nieruchomości.

Utrzymanie domu niewątpliwie jest kosztowne, a dodatkowo wymaga nakładów na utrzymanie jego najbliższego otoczenia, takiego jak ogród czy ogrodzenie. Do tego dochodzi konieczność samodzielnego zarządzania nieruchomością i wszystkimi naprawami, co wiąże się ze sporym zaangażowaniem i dodatkowymi wydatkami.

Właściciele mieszkań płacą czynsz, w którym zawarte są zarówno opłaty administracyjne, jak i fundusz remontowy. W ramach tych opłat pokrywane jest również wynagrodzenie zarządcy, który odpowiada za bieżące zarządzanie budynkiem. Taki model rozliczeń znacznie ułatwia planowanie miesięcznego budżetu, zmniejszając ryzyko nagłych i wysokich wydatków. W efekcie, mimo że koszt utrzymania mieszkania może być mniej elastyczny, zapewnia większą przewidywalność i wygodę w porównaniu do utrzymania własnego domu.

Warto pamiętać, że utrzymanie własnego domu lub mieszkania wiąże się z dodatkowymi kosztami, których nie ponoszą najemcy. Choć miesięczne czynsze za wynajem mogą wydawać się wysokie, w wielu przypadkach obejmują one część opłat administracyjnych i napraw. Dla osób, które nie chcą ponosić kosztów konserwacji, podatków czy modernizacji, wynajem może być bardziej przewidywalnym rozwiązaniem finansowym. Z kolei właściciele nieruchomości zyskują niezależność, ale muszą liczyć się z ryzykiem nieoczekiwanych wydatków i długoterminowych zobowiązań finansowych.

Istnieje wiele sprawdzonych sposobów na zmniejszenie miesięcznych wydatków związanych z utrzymaniem domu czy mieszkania. Nawet niewielkie zmiany w codziennych nawykach, wyposażeniu czy zarządzaniu energią potrafią przynieść znaczące oszczędności i to bez utraty dotychczasowego komfortu życia. Warto też pamiętać o tym, by regularnie analizować swoje rachunki, identyfikować problemy i wprowadzać konkretne rozwiązania.

Co konkretnie można zrobić?

• Optymalizuj koszty ogrzewania – zainstaluj termostaty na grzejnikach i obniż temperaturę o kilka stopni. Inwestycje w takie rozwiązania mogą wymagać początkowych wydatków, ale przyniosą oszczędności w długim okresie.

• Zainwestuj w energooszczędne oświetlenie – zamień tradycyjne żarówki na LED-owe, które zużywają znacznie mniej prądu i mają dłuższą żywotność.

• Oszczędzaj wodę – zamontuj perlatory na kranach, wybieraj prysznic zamiast kąpieli i zbieraj deszczówkę do podlewania ogrodu.

• Zredukuj zużycie energii elektrycznej – wyłączaj urządzenia, zamiast pozostawiać je w trybie czuwania, korzystaj z programów eko w pralce i zmywarce.

• Zadbaj o ocieplenie budynku – poprawa termoizolacji ścian i dachu czy montaż szczelnych okien to inwestycje, które mogą na początku wymagać wydatków, ale w perspektywie długoterminowej znacznie zmniejszą koszty ogrzewania w sezonie grzewczym.

• Regularnie wykonuj przeglądy techniczne i małe naprawy – zapobiegają one poważniejszym awariom i większym wydatkom.

• Porównuj oferty dostawców mediów i wybieraj korzystniejsze taryfy – czasami zmiana dostawcy prądu czy gazu pozwala na zmniejszenie rachunków.

• Rozważ budowę przydomowej oczyszczalni ścieków – to rozwiązanie dla właścicieli domów jednorodzinnych, które na przestrzeni lat może przynieść spore oszczędności.

• Wykup dobre ubezpieczenie – dobrze dobrana polisa ubezpieczeniowa może chronić przed wysokimi, niespodziewanymi kosztami napraw i szkód.

Pamiętaj o tym, że efekty wprowadzenia powyższych sposobów mogą się różnić w zależności od właściwości nieruchomości, regionu i jakości wdrożonych rozwiązań.

Jeśli chcesz dokładniej oszacować swoje wydatki, skorzystaj z dostępnych narzędzi i źródeł:

• Kalkulator podatku od nieruchomości – GOV.pl

• Kalkulator kosztów energii i mediów – Urząd Regulacji Energetyki

• Programy dopłat do termomodernizacji i OZE – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dzięki tym narzędziom możesz lepiej zaplanować budżet i sprawdzić dostępne formy wsparcia dla właścicieli domów.

Utrzymanie domu jest zazwyczaj droższe i bardziej wymagające niż mieszkania, ale jednocześnie daje większą niezależność. Mieszkanie zapewnia wygodę stałych opłat i zarządzania kosztami przez administratorów budynku, co ułatwia planowanie budżetu. Wybór między domem a mieszkaniem powinien uwzględniać zarówno możliwości finansowe, jak i preferencje dotyczące stylu życia.

Jeśli marzysz o własnym domu lub mieszkaniu, sprawdź nasze wskazówki dotyczące oszczędzania na ten cel: Oszczędzanie na mieszkanie, czyli jak odłożyć pieniądze na własne lokum.

Źródła:

https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/budzety-gospodarstw-domowych-w-2024-r-,9,23.html [dostęp 20.10.2026]