Czym jest podatek Belki od lokaty, jak go obliczyć i kiedy obowiązuje?

Lokaty bankowe to popularny sposób na pomnażanie oszczędności, jednak wypracowane dzięki nim odsetki nie trafiają w całości na rachunek oszczędzającego. Wszystko to za sprawą obowiązującego w Polsce podatku od zysków kapitałowych, zwanego podatkiem Belki. Z jakich powodów wprowadzono podatek od dochodów kapitałowych? Jak obliczyć podatek Belki? Kto i kiedy ma obowiązek odprowadzić podatek Belki?

Podatek Belki to zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych naliczany od dochodów kapitałowych. Został wdrożony w 2002 roku przez Marka Belkę, ministra finansów w rządzie Leszka Millera i to właśnie jemu zawdzięcza swoją potoczną nazwę. Celem jego wprowadzenia w życie była chęć łatania ogromnej dziury budżetowej.

Jak pokazują dane Ministerstwa Finansów, podatek Belki każdego roku generuje miliardowe wpływy do państwowej kasy. Rekordowy pod tym względem był rok 2023, kiedy to podatek od zysków kapitałowych wygenerował dla budżetu państwa ponad 9 mld złotych, co oznacza wzrost o 58% względem 2022 roku i 118% względem 2021 roku.

Podstawową rolę odgrywają tu dwa czynniki – stopy procentowe oraz skłonność Polaków do oszczędzania i inwestowania. Czynniki te bezpośrednio przekładają się na rosnące zyski kapitałowe, a co za tym idzie rosnącą wartość samego podatku.

Przez pierwsze dwa lata funkcjonowania podatek od zysków kapitałowych obejmował jedynie odsetki generowane przez depozyty bankowe (m.in. lokaty bankowe), jednak już w 2004 roku ustawodawca zdecydował się na rozszerzenie katalogu przychodów, od których trzeba odprowadzać podatek Belki.

Kompletną ich listę znaleźć można w art. 17 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Znajdują się na niej:

• odsetki od pożyczek,

• odsetki od depozytów bankowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania,

• przychody z tytułu wypłaconej dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,

• przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych (np. funduszach inwestycyjnych, funduszach zagranicznych i ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych),

• przychody z tytułu zbycia akcji i prawa poboru,

• przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych,

• przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

W praktyce oznacza to konieczność odprowadzania podatku od zysków z:

• lokat bankowych,

• kont oszczędnościowych,

• obligacji,

• inwestycji giełdowych,

• handlu kryptowalutami,

• funduszy inwestycyjnych.

Stawka podatku Belki w momencie jego wprowadzenia wynosiła 20%, jednak wraz z rozszerzeniem katalogu przychodów, które objęte są podatkiem Belki, ustawodawca zdecydował się na jego obniżenie. Podatek od lokaty, czyli podatek Belki wynosi aktualnie 19%.

Warto podkreślić, że ten zryczałtowany podatek naliczany jest od kwoty uzyskanego zysku, a nie od zainwestowanego kapitału. Deponując środki na lokacie, 19% zapłacimy jedynie od naliczonych przez bank odsetek.

Prześledźmy to na prostym przykładzie 12-miesięcznej lokaty na 10 tys. zł, oprocentowanej na 5% rocznie:

• Zysk z lokaty: 10 000 zł × 5% = 500 zł

• Podatek: 500 zł × 19% = 95 zł

• Odsetki netto: 500 zł - 95 zł = 405 zł

Jeśli inwestujemy na giełdzie i zamiast zysku swoimi decyzjami doprowadzimy do straty, nie będziemy musieli płacić podatku Belki.

Podatek Belki, czyli podatek od zysków kapitałowych, należy co do zasady rozliczyć w momencie fizycznego pojawienia się zysków kapitałowych na rachunku inwestora.

Lokaty bankowe i konta oszczędnościowe

• Podatek naliczany jest w chwili kapitalizacji odsetek.

• W przypadku lokat bankowych i kont oszczędnościowych płatnikiem podatku jest instytucja finansowa (bank), która automatycznie pobiera i odprowadza podatek do urzędu skarbowego.

• Inwestor otrzymuje odsetki już pomniejszone o 19% podatek Belki.

Inwestycje giełdowe i fundusze inwestycyjne

• Podatek rozlicza sam inwestor.

• Nie płaci go od razu przy transakcji, a wykazuje w rocznym zeznaniu podatkowym (formularz PIT-38).

• Instytucje finansowe pomagają, przekazując klientom dokumenty PIT-8C, które służą do rozliczenia podatku.

Lokaty i konta oszczędnościowe w zagranicznych bankach

• Inwestor samodzielnie składa zeznanie podatkowe.

• Na platformie Raisin dostępne jest specjalne zestawienie roczne, które podsumowuje wszystkie produkty finansowe zakończone w danym roku kalendarzowym.

Obowiązujące przepisy podatkowe jasno wskazują, że zryczałtowany podatek dochodowy, zwany potocznie podatkiem Belki płacą osoby fizyczne, które uzyskały zyski kapitałowe.

Czy oznacza to, że osoby prawne uzyskujące zyski z inwestycji kapitałowych nie ponoszą podobnych obciążeń? Nic bardziej mylnego. Osoby prawne, w tym m.in. spółki kapitałowe, również muszą zapłacić podatek od zysków osiągniętych z kapitału, jednak objęte są one podatkiem CIT. Przedmiotem tego podatku jest bowiem cały dochód przedsiębiorstwa, w tym również zysk kapitałowy. Stawka CIT jest równa stawce podatku Belki i wynosi 19%.

Podatek Belki w przypadku lokat terminowych czy kont oszczędnościowych jest rozliczany przez banki i instytucje finansowe w momencie wypłaty odsetek. Oznacza to, że podatek płaci bank, a oszczędzający nie musi podejmować żadnych dodatkowych kroków. Na analogicznych zasadach działają inwestycje w obligacje skarbowe czy korporacyjne – wypłacane odsetki są automatycznie pomniejszane o podatek Belki i nie ma potrzeby ich rozliczania.

W przypadku gdy podatek od dochodów kapitałowych nie jest rozliczany przez bank lub instytucję finansową, podatek Belki należy rozliczyć samodzielnie. W większości przypadków rozliczenie podatku Belki jest stosunkowo proste. Dlaczego? Ponieważ w stosunku do podatku Belki nie używa się żadnych ulg czy wyłączeń, nie ma również kwoty wolnej od podatku. Jeśli jednak korzystasz z mniej typowych inwestycji, np. zagranicznych lokat lub kryptowalut, warto skonsultować się z doradcą.

1. Ustal podstawę opodatkowania – zbierz wszystkie dane dotyczące uzyskanych przychodów z inwestycji, np. z giełdy, sprzedaży jednostek funduszy, czy kryptowalut. Podstawą rozliczenia podatku Belki będą roczne zestawienia lub wyciągi (np. podsumowanie na platformie), umożliwiające samodzielne wypełnienie PIT-38. 

2. Przemnóż kwotę przychodu przez stawkę podatku Belki – pamiętaj, by uzyskany wynik zaokrąglić w górę do pełnych złotych. Kwota po zaokrągleniu to podatek do zapłacenia.

3. Wypełnij zeznanie podatkowe – bazowym formularzem do deklarowania dochodu z zysków kapitałowych – w tym odsetek, jest PIT-38. Można także wykorzystać PIT-36, który jest formularzem podatkowym przeznaczonym dla podatników uzyskujących dochody niemieszczące się w zakresie deklaracji PIT-37. Czyli dla tych, którzy uzyskują dochody opodatkowane na zasadach ogólnych (tj. ze stosunku pracy, emerytury, renty, umowy zlecenia), a także te podlegające opodatkowaniu bez pośrednictwa płatnika.

4. Złóż formularz w urzędzie skarbowym i opłać podatek – masz na to czas do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Chcąc uniezależnić się od lokalnego systemu bankowego, coraz więcej osób decyduje się na inwestowanie oszczędności poza granicami kraju. Oprocentowanie lokat bankowych w zagranicznych bankach często jest bardziej konkurencyjne, a proponowane warunki mniej rygorystyczne (np. brak niskich limitów wpłaty).

Nawet jeśli bank za granicą nie pobiera podatku, zyski z takich lokat wciąż podlegają opodatkowaniu w Polsce – należy je samodzielnie rozliczyć w rocznym PIT.

Więcej na temat różnic pomiędzy lokatą w zagranicznym a polskim banku i oszczędzania za granicą można znaleźć w naszej bazie wiedzy.

Podatek od dochodów kapitałowych od dłuższego czasu jest przedmiotem analiz i dyskusji w Ministerstwie Finansów. W mediach wielokrotnie pojawiały się zapowiedzi i obietnice jego zniesienia, obniżenia czy gruntownej przebudowy.Do wprowadzania jakichkolwiek zmian skutecznie zniechęcają rządzących rekordowe wpływy, notowane w ostatnich latach. Nadchodzące obniżki stóp procentowych pozwalają jednak przypuszczać, że zmiany w podatku Belki mają wreszcie szansę się zmaterializować.

Zniesienie podatku Belki byłoby niewątpliwie największą zachętą do oszczędzania i inwestowania, jednak z zapowiedzi Ministra Finansów jasno wynika, że nie ma na to szans, gdyż przestrzeń do obniżania podatków w Polsce jest obecnie niewielka.

Jedną z omawianych propozycji jest wprowadzenie kwoty wolnej od podatku Belki – zarówno dla rynku akcji, jak i dla oszczędności z terminem zapadalności powyżej 12 miesięcy (np. lokaty lub obligacje skarbowe). Obecnie trwają konsultacje z przedstawicielami sektora bankowego, a szczegóły potencjalnych zmian mają zostać ogłoszone po ich zakończeniu. Warto podkreślić, że żadne konkretne decyzje legislacyjne nie zostały jeszcze podjęte.

Czy to się uda? Z zapowiedzi Ministra Finansów wynika, że szczegóły proponowanych zmian oraz terminy zostaną przedstawione po konsultacjach z odpowiednimi interesariuszami z branży bankowej.

*Informacje podatkowe na tej stronie zostały opracowane przez Raisin z zachowaniem należytej staranności. Zaznaczamy jednak, że Raisin nie ponosi odpowiedzialności za dokładność przedstawionych informacji podatkowych i nie jest możliwe dochodzenie żadnych roszczeń na ich podstawie. Przypominamy również, że Raisin nie świadczy usług z zakresu doradztwa podatkowego. Szczegółowe zasady opodatkowania zależą od indywidualnej sytuacji klienta, ponadto w przyszłości mogą wystąpić zmiany w przepisach. Celem uzyskania indywidualnych informacji dotyczących kwestii podatkowych skonsultuj się ze swoim doradcą podatkowym lub bezpośrednio z urzędem skarbowym.

Źródła:

https://www.gov.pl/web/finanse [dostęp 06.11.2025]

https://bank.pl/minister-finansow-i-gospodarki-o-ograniczeniu-tzw-podatku-belki-i-wyzszej-kwocie-wolnej-od-podatku/ [dostęp 06.11.2025]

https://www.sii.org.pl/17931/analizy/newsroom/podatek-belki-wplywy-do-budzetu-znow-rekordowe-obnizki-nadal-nie-ma-kolejny-termin-to-2026-r.html [dostęp 06.11.2025]