Co to jest ulga podatkowa i kiedy oraz komu przysługuje?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Ulga podatkowa

Ulga podatkowa to preferencja, która pozwala obniżyć podstawę opodatkowania (dochód albo przychód) lub kwotę samego podatku PIT. Skutkuje zmniejszeniem należności względem urzędu skarbowego, a w niektórych sytuacjach pozwala otrzymać zwrot nadpłaty. Zbliżonym pojęciem jest zwolnienie podatkowe, które polega na całkowitym zdjęciu z danego podatnika obowiązku zapłaty podatku.

W potocznym rozumieniu za ulgę podatkową uchodzi również kwota wolna od podatku, lecz stanowi ona nieco inną konstrukcję prawną w systemie podatkowym. Jest to wartość dochodu (przychodu pomniejszonego o poniesione koszty jego uzyskania), która nie podlega opodatkowaniu – w 2025 roku wynosi 36 000 zł. Można ją uwzględnić w corocznym rozliczeniu podatkowym PIT.

Kwota wolna dotyczy tylko podatników rozliczających podatek dochodowy na zasadach ogólnych, czyli w formie skali podatkowej 12%/32%. Nie dotyczy więc osób, które opłacają podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Jeśli dana osoba uzyska wyższy dochód niż 36 000 zł, pozostaje możliwość stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Zapłaci go wtedy tylko od wartości nadwyżki:

• dochód od 30 0001 zł do 120 000 zł – 12% – kwota zmniejszająca podatek 3600 zł,
• dochód powyżej 120 000 zł – 10 800 zł – 32%*nadwyżka ponad 120 000 zł.

Osoby, które uzyskują dochody za pośrednictwem płatnika (np. z tytułu umowę o pracę), mogą uwzględnić kwotę wolną od podatku w swoim comiesięcznym wynagrodzeniu. W tym celu pracownik powinien złożyć u swojego pracodawcy formularz PIT-2 „Oświadczenie podatnika składane płatnikowi o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów”. Daje to możliwość pomniejszenia zaliczek odprowadzanych do urzędu skarbowego o kwotę zmniejszającą podatek (300 zł miesięcznie). Wniosek PIT-2 pozwala również na wspólne rozliczenie małżonków.

Gdy pracownik nie złoży formularza PIT-2, pracodawca nie będzie uwzględniać kwoty wolnej od podatku przy odprowadzaniu comiesięcznych zaliczek. Może to skutkować wypłatą niższego wynagrodzenia. Kwota dochodu wolnego od podatku zostanie uwzględniona dopiero w rozliczeniu rocznym.

Jakie ulgi podatkowe możemy wyróżnić? Dzielą się one przede wszystkim na dwie kategorie:

• odliczenia od podatku – zmniejszają bezpośrednio kwotę należności do zapłaty – m.in. ulga na dzieci i ulga abolicyjna,
• odliczenia od dochodu – obniżają podstawę opodatkowania dzięki możliwości odliczenia określonych wydatków, które poniósł podatnik. Należą do nich m.in. ulga rehabilitacyjna i ulga termomodernizacyjna.

Ulga internetowa pozwala odliczyć od podstawy naliczania podatku poniesione wydatki na korzystanie z internetu – stacjonarnego lub mobilnego. Maksymalna wartość preferencji wynosi 760 zł. Ulga ta jest przeznaczona dla osób fizycznych (w tym prowadzących działalność gospodarczą).

Kiedy nie naliczamy ulgi podatkowej na internet? Takiej możliwości nie mają podatnicy, którzy:

• wybrali inne opodatkowanie niż na zasadach ogólnych lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• nie są w stanie potwierdzić poniesionych kosztów – np. za pomocą faktury czy rachunku,
• skorzystali już z ulgi internetowej – takie prawo przysługuje podatnikom tylko dwukrotnie przez dwa następujące po sobie lata,
• zaliczyli już wcześniej poniesione wydatki za internet w koszty uzyskania przychodu.

Jest to popularna ulga podatkowa na dziecko. Do jakiego wieku potomstwa można z niej korzystać? Ustawodawca wprowadził następujące limity:

• do 18 lat – bez dodatkowych warunków,
• 25 lat – jeśli dziecko nadal się uczy,
• bez względu na wiek – jeśli otrzymuje rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny.

Z ulgi prorodzinnej mogą skorzystać podatnicy na skali podatkowej, którzy wychowują dziecko – rodzice, opiekunowie lub osoby sprawujące pieczę zastępczą. Ulga przysługuje za każdy miesiąc podejmowania opieki. W przypadku wychowywania tylko jednego dziecka należy dodatkowo spełnić warunek dochodów:

• samotne wychowywanie jednego dziecka – dochód do 112 000 zł,
• wychowywanie jednego dziecka przez małżeństwo – łączny dochód do 112 000 zł,
• wychowywanie jednego dziecka poza związkiem małżeńskim – dochód do 56 000 zł.

Ulgę na dziecko można odliczyć od podatku w rocznym rozliczeniu PIT. Kwota odliczenia wynosi za każdy miesiąc:

• 92,67 zł na pierwsze i drugie dziecko,
• 166,67 zł na trzecie dziecko,
• 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Ulga ta polega na zwolnieniu podatników w wieku do 26 lat z obowiązku zapłaty podatku dochodowego PIT do limitu przychodu 85 528 zł, a po jego przekroczeniu obowiązuje dodatkowo kwota wolna 30 000 zł.

Opodatkowaniu nie podlegają przychody uzyskane w ramach:

• stosunku pracy (w tym umowy o pracę),
• umów zlecenie,
• zasiłku macierzyńskiego,
• odbywania stażu uczniowskiego lub praktyki absolwenckiej.

Jest to ulga od podatku dochodowego, która przysługuje do limitu przychodów 85 528 zł z tytułu pracy etatowej, umowy zlecenia, działalności gospodarczej lub zasiłku macierzyńskiego. Z takiego zwolnienia może skorzystać senior, który osiągnął powszechny wiek emerytalny w Polsce, a mimo to nadal pracuje i nie pobiera emerytury ani renty.

Jest to ulga, którą można odliczyć od podstawy opodatkowania. Przysługuje podatnikom, którzy:

• są osobami z orzeczeniem o niepełnosprawności,
• opiekują się takimi osobami i ponoszą koszty ich utrzymania – powinni zarazem zaliczać się do I grupy podatkowej (m.in. małżonek, dziecko, rodzeństwo czy teściowie),
• wykażą dowody poniesienia wydatków na rehabilitację i ułatwienie wykonywania czynności życiowych – np. zakup leków i sprzętu rehabilitacyjnego, przystosowanie i utrzymanie samochodu czy opłacenie turnusu rehabilitacyjnego.

Maksymalna ulga na samochód wynosi 2280 zł w każdym roku podatkowym. Aby obliczyć kwotę ulgi na leki, należy odjąć 100 zł od kwoty poniesionych wydatków.

Z tej ulgi może skorzystać osoba, która mieszkała i pracowała przez co najmniej 3 lata za granicą, a następnie wróciła do naszego kraju i stała się polskim rezydentem podatkowym. Może uzyskać całkowite zwolnienie z podatku przez 4 lata – do limitu przychodów 85 528 zł z tytułu pracy etatowej, umów zlecenie lub działalności gospodarczej. Po przekroczeniu tej kwoty można korzystać z kwoty wolnej od podatku.

Przeczytaj więcej na temat opodatkowania w Raisin.

Ulga ta pozwala odliczyć od podstawy opodatkowania wartość darowizn przekazanych na organizacje pozarządowe (np. fundacje czy stowarzyszenia), które mają status OPP. Odliczenie przysługuje do wysokości nieprzekraczającej 6% dochodu lub przychodu (w razie opodatkowania ryczałtem). Darowiznę można przekazać na konto bankowe wybranej organizacji albo w formie niepieniężnej.

Podatnik może odliczyć taką ulgę od dochodu w pełnej wysokości przekazanej darowizny. Działalnością charytatywno-opiekuńczą kościołów jest m.in. prowadzenie schronisk, noclegowni, aptek, szpitali czy zakładów leczniczych.

Podlegają jej darowizny przekazane kościołom i związkom wyznaniowym m.in. na zakup wyposażenia i przedmiotów liturgicznych czy remont obiektów sprawowania kultu. Ile wynosi ulga podatkowa tego rodzaju? Podatnik może odliczyć od podstawy opodatkowania maksymalnie 6% swojego dochodu/przychodu.

Jeśli podatnik poniósł stratę finansową (np. w ramach działalności gospodarczej, odpłatnego zbycia akcji czy najmu prywatnego), może odliczyć ją od dochodu uzyskanego z tego samego źródła. Ulgę rozlicza się jednorazowo (do kwoty 5 mln zł) lub w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych – przy czym w żadnym z nich kwota odliczenia nie może być wyższa niż 50% poniesionej straty.

Ulga na złe długi pozwala przedsiębiorcom uniknąć obowiązku zapłaty podatku od niezapłaconych faktur. Obowiązuje w przypadku podatku VAT (dla podatników VAT czynnych), PIT oraz CIT. Można z niej skorzystać, gdy minęło co najmniej 90 dni do terminu zapłaty wskazanego na fakturze, rachunku lub w umowie.

Ulga termomodernizacyjna pozwala odliczyć od podstawy opodatkowania wydatki, które podatnik poniósł na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Preferencja ta przysługuje właścicielom i współwłaścicielom domów jednorodzinnych. Maksymalna kwota odliczenia wynosi 53 000 zł dla wszystkich inwestycji termomodernizacyjnych w budynkach podatnika.

Poszczególne wydatki kwalifikowane należy potwierdzić fakturą VAT. Lista dopuszczalnych kosztów znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju z 21 grudnia 2018 r. Można sfinansować m.in. ocieplenie przegród budowlanych, wymianę stolarki okiennej, wykonanie audytu energetycznego czy montaż instalacji fotowoltaicznej, kotła na biomasę, pompy ciepła lub rekuperacji.

Z ulgi abolicyjnej mogą skorzystać polscy rezydenci podatkowi, którzy uzyskują zagraniczne dochody podlegające odliczeniu proporcjonalnemu. Aby obliczyć wysokość przysługującej ulgi, należy odjąć kwotę podatku według metody wyłączenia z progresją od kwoty podatku według metody proporcjonalnej.

Podatnicy, którzy oszczędzają na dodatkową emeryturę w ramach IKZE (Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego), mogą odliczać kwoty dokonanych wpłat od swojego dochodu.

Maksymalna wysokość ulgi wynosi:

• 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia (9388,80 zł za 2024 rok) – w przypadku podatników, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej,
• 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia (14 083,20 zł za 2024 rok) – w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Z ulgi na IKZE nie skorzystają przedsiębiorcy, których dochody są opodatkowane wyłącznie podatkiem liniowym.

Istnieje także możliwość, aby obniżyć podatek dzięki odliczeniu pełnej wysokości zapłaconych składek ZUS od podstawy opodatkowania. Jest to dopuszczalne pod warunkiem, że podatnik nie zaliczył ich wcześniej do kosztów uzyskania przychodów.

Źródła:

Ulgi Podatkowe, odliczenia, zwolnienia oraz inne preferencje podatkowe w PIT i CIT, Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2023 [dostęp 15.05.2025]

https://www.gov.pl/web/finanse/przewodnik-dla-podatnika-ulga-na-powrot [dostęp 15.05.2025]

https://czystepowietrze.gov.pl/inne-programy/ulga-termomodernizacyjna [dostęp 15.05.2025]

https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ [dostęp 15.05.2025]

https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00265 [dostęp 15.05.2025]