Ile wynosi średnia emerytura w Polsce i od czego zależy jej wysokość?

Emerytura to kluczowy element zabezpieczenia finansowego na starość. Choć przeciętna emerytura w Polsce rośnie dzięki waloryzacjom i wzrostowi wynagrodzeń, poziom świadczeń jest mocno zróżnicowany i zależy od wielu czynników. Co zrobić, by zapewnić sobie wysokie przelewy z ZUS po zakończeniu kariery zawodowej? Dlaczego już dziś warto pomyśleć o odkładaniu nawet niewielkich kwot na przyszłość?

System emerytalny w Polsce opiera się na trzech filarach, które razem mają za zadanie zapewnić ubezpieczonym odpowiedni standard życia na emeryturze:

1. Pierwszy filar: Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – podstawowy, obowiązkowy system repartycyjny, w którym składki odprowadzane przez pracujących przeznaczane są na bieżącą wypłatę emerytur dla obecnych emerytów.
2. Drugi filar: Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) i subkonto w ZUS – kapitałowy filar obowiązkowy, który gromadzi część składek na indywidualnym subkoncie prowadzonym przez ZUS oraz w prywatnych OFE, które inwestują zgromadzone środki. Środki te podlegają waloryzacji i dziedziczeniu, a po osiągnięciu wieku emerytalnego stanowią dodatkowe źródło dochodów emerytalnych.
3. Trzeci filar: Dobrowolne oszczędności emerytalne – indywidualne formy oszczędzania, takie jak Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) czy Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Ten filar uzupełnia podstawowe świadczenia i pozwala na zwiększenie kapitału na emeryturę według indywidualnych potrzeb i możliwości.

Dzięki takiemu trójfilarowemu systemowi emerytalnemu, którego podstawą nie jest wyłącznie ZUS, Polacy mają szansę na zbudowanie bardziej stabilnej i godnej emerytury poprzez łączenie świadczeń z kilku niezależnych źródeł.

Wysokość emerytury w Polsce zależy od kilku kluczowych czynników, które określają ostateczną kwotę świadczenia emerytalnego wypłacanego przez ZUS:

• Staż pracy – im dłuższy okres aktywności zawodowej i czas odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, tym wyższa emerytura.
• Wysokość zarobków i składek – emerytura wyliczana jest na podstawie sumy zwaloryzowanych składek, zgromadzonych na koncie ubezpieczonego w ZUS. Osoby z wyższym wynagrodzeniem, a co za tym idzie wyższymi składkami, otrzymają odpowiednio wyższe świadczenie.
• Waloryzacja świadczeń – co roku ZUS przeprowadza waloryzację emerytur, biorąc pod uwagę wskaźnik inflacji i wzrost średniej krajowej płacy. Dzięki temu średnie świadczenie emerytalne jest corocznie dostosowywane do realnych warunków ekonomicznych, co zapobiega spadkowi siły nabywczej emerytur.
• Wiek przejścia na emeryturę – decyzja o wcześniejszym lub późniejszym odejściu na emeryturę wpływa na wysokość świadczenia. By utrzymać obecny poziom życia, warto rozważyć odłożenie momentu przejścia na emeryturę o kilka lat.
• Płeć – kobiety zazwyczaj mają niższe emerytury niż mężczyźni ze względu na niższy wiek emerytalny oraz często niższe wynagrodzenia i częstsze przerwy w pracy (związane choćby z opieką nad rodziną). Przeczytaj o gender pay gap.
• Wykonywany zawód – niektóre grupy zawodowe mają prawo do wcześniejszej emerytury ze względu na szczególne warunki pracy, np. górnicy. Istnieją też profesje – np. sędziowie czy profesorowie – którym ze względu na specjalne przepisy przysługuje prawo do wyższych świadczeń.

Informacji o liczbie emerytów oraz wysokości świadczeń emerytalnych w Polsce szukać należy w raportach, publikowanym corocznie przez ZUS. Ostatnia jego edycja „Struktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2025 roku” wskazuje, że aż ponad 8 milionów Polaków otrzymuje regularnie przelewy z ZUS tytułem:

• emerytury (79,2%);
• renty z tytułu niezdolności do pracy (6,2%);
• renty rodzinnej (14,6%).

Najnowsze dane ZUS jednoznacznie pokazują, że liczba emerytów, jak i same świadczenia wypłacane przez ZUS rosną, ale jednocześnie dynamicznie przybywa osób pobierających świadczenia w wysokości niższej niż emerytura minimalna. Tylko względem ubiegłego roku liczba takich osób wzrosła o 8,4% do 437,9 tys. Sytuacja ta tylko podkreśla, jak ważne jest dziś właściwe zadbanie o swoją finansową przyszłość i samodzielne odkładanie na emeryturę, jeśli z różnych względów nie odprowadzamy składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS.

Minimalna emerytura w Polsce po waloryzacji w marcu 2025 roku wynosi 1 878,91 zł brutto, co daje około 1 709,81 zł netto miesięcznie. Oznacza to wzrost o 97,95 zł względem ubiegłego roku, kiedy to najniższa emerytura wynosiła 1 780,96 zł brutto.

Aby uzyskać prawo do minimalnego świadczenia emerytalnego, trzeba spełnić wymogi dotyczące stażu pracy – kobiety muszą mieć co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a mężczyźni 25 lat. Okresy nieskładkowe, takie jak urlopy zdrowotne czy wychowawcze, mogą stanowić do jednej trzeciej całkowitego stażu wymaganego do uzyskania minimalnej emerytury. Minimalne świadczenie przysługuje również rencistom spełniającym warunki i jest gwarantowaną kwotą określoną przepisami.

Ile osób pobiera emeryturę w minimalnej wysokości? Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że jest to aż 165,6 tys. ubezpieczonych.

ZUS informuje, że przeciętne świadczenie emerytalno-rentowe po waloryzacji w marcu 2025 roku wynosi 4 045,20 zł. Ciekawe informacje płyną jednak z analizy średniej emerytury ze względu na płeć. Przeciętne świadczenie wypłacane mężczyznom wynosi aż 4 978,67 zł, natomiast kobietom zaledwie 3 421,61 zł. Powodem takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim fakt, że wiek emerytalny kobiet jest aż o 5 lat niższy niż w przypadku mężczyzn.

Średnia emerytura stanowi pewien punkt odniesienia, ale nie jest idealną miarą. Znacznie lepiej rzeczywistość opisuje mediana, czyli wartość środkowa w uporządkowanym zbiorze danych. W odróżnieniu od średniej arytmetycznej mediana nie jest wrażliwa na wartości skrajne czy odstające, dlatego lepiej odzwierciedla typową wartość w zbiorach danych mocno rozproszonych lub zawierających skrajności.

Po waloryzacji w marcu 2025 roku mediana ogólna emerytur wyniosła 3 544,38 zł. Co oznacza, że połowa świadczeniobiorców otrzymywała emeryturę do tej kwoty, a druga połowa w kwocie wyższej. Dla mężczyzn mediana była wyższa i wyniosła 4 548,27 zł, a dla kobiet 3 011,10 zł.

Znając swoją sytuację finansową oraz wysokość prognozowanej emerytury (obliczyć ją można przy pomocy kalkulatora emerytalnego), warto możliwie najwcześniej zacząć oszczędzać na jesień życia.

Zadbać należy przede wszystkim o regularne odkładanie składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ to właśnie one stanowią podstawę do uzyskania stabilnej emerytury. Istotne jest także dbanie o jak najwyższy wzrost wynagrodzenia w czasie aktywności zawodowej, gdyż wyższe zarobki przekładają się na wyższe składki i tym samym wyższe przelewy z ZUS w przyszłości.

Trzeba jednak pamiętać, że poleganie wyłącznie na ZUS nie jest zbyt rozsądnym działaniem. Bardzo ważny jest także III filar systemu, czyli dobrowolne oszczędności na emeryturę, które można gromadzić z udziałem pracodawcy i państwa, wykorzystując PPK lub samodzielnie, np. w ramach IKE czy IKZE. Taka zdywersyfikowana strategia daje większą pewność godnego życia po zakończeniu aktywności zawodowej, niezależnie od zmian w gospodarce, systemie emerytalnym czy na rynku pracy.

Chcesz oszczędzać na bezpiecznych lokatach, w tym atrakcyjnie oprocentowanych lokatach w bankach zagranicznych? Zapoznaj się z aktualną ofertą Raisin i wybierz najlepszą dla siebie ofertę.

Źródła:

https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/opracowania-tematyczne/struktura-wysokosci-emerytur-i-rent [dostęp 05.08.2025]