W co inwestować na emeryturę? Planowanie finansowe w późnym wieku

Ze względu na zmiany demograficzne i przeprowadzone reformy świadczenia emerytalne wypłacane przez ZUS mogą wkrótce stanowić zaledwie 1/3 ostatniego wynagrodzenia ubezpieczonego. Odpowiednie zarządzanie własnymi oszczędnościami i inwestycjami staje się tym samym niezwykle kluczowe dla utrzymania dotychczasowego standardu życia po zakończeniu aktywności zawodowej. Jak zabrać się za oszczędzanie na przyszłość? Jak planować emeryturę w późnym wieku?

Stopa zastąpienia, czyli stosunek emerytury do ostatniego wynagrodzenia, wynosi obecnie około 45–54%. Prognozy ZUS i MFW wskazują jednak, że w kolejnych dekadach spadnie do około 30% w 2050 r. i nawet 20–29% w 2060 r. Oznacza to, że przyszłe świadczenie może pokryć zaledwie ułamek obecnych wydatków po zakończeniu pracy zawodowej. Odkładanie na przyszłość jest tym samym nie tylko rozsądne, ale wręcz konieczne, by utrzymać dotychczasowy standard życia.

Inwestowanie na emeryturę to na ogół strategia długoterminowa, wymagająca cierpliwości, regularności i świadomego podejścia. Najlepsze rezultaty daje dywersyfikacja, czyli rozłożenie środków na różne klasy aktywów, co zmniejsza ryzyko i poprawia stabilność portfela.

Dobór odpowiednich form i narzędzi powinien zależeć od indywidualnych potrzeb, wieku, planowanego horyzontu inwestycyjnego oraz tolerancji na ryzyko. Dzięki temu strategia pozostaje elastyczna i może być na bieżąco dostosowywana do zmieniającej się sytuacji życiowej.

Wybór odpowiednich form inwestycyjnych to kluczowy element budowania kapitału emerytalnego. Poniższa tabela przedstawia najważniejsze formy inwestycji wraz z ich charakterystyką, wadami i zaletami, a także poziomem ryzyka.

Warto pamiętać o tym, że zyski z inwestycji mogą podlegać opodatkowaniu lub wiązać się z dodatkowymi opłatami – co wpływa na końcowy wynik finansowy.

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to narzędzia do gromadzenia środków na przyszłą emeryturę, oferujące korzyści podatkowe niedostępne przy zwykłym inwestowaniu.

• W przypadku IKE unikasz podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) przy wypłacie po 60. roku życia, co sprzyja pomnażaniu kapitału w dłuższej perspektywie. Limit wpłat w 2025 r. wynosi 26 019 zł, a w 2026 roku wyniesie 28 260 zł.

• IKZE dodatkowo kusi ulgą podatkową – tj. możliwością odliczenia wpłat od podatku dochodowego. Trzeba jednak pamiętać, że wypłata z konta podlega zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu w wysokości 10%. Limit wpłat na IKZE w 2025 roku to 10 407,60 zł, a w 2026 roku 11 304 zł. W przypadku samozatrudnionych limity te są nieco wyższe i wynoszą odpowiednio: 15 611,40 zł i 16 956 zł.

Warto zaznaczyć, że IKE i IKZE pozwalają inwestować w różne instrumenty finansowe poprzez biuro maklerskie lub instytucję finansową, co zwiększa szanse na wyższe, potencjalne zyski przy systematycznych wpłatach. Oba te konta stanowią tym samym dobry wybór do budowania dodatkowego kapitału emerytalnego.

Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) i Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to wygodne formy gromadzenia oszczędności z udziałem pracodawcy. W PPK państwo i pracodawca dopłacają do Twoich składek emerytalnych, co może przyspieszyć, w zależności od sytuacji rynkowej, a wypłaty po 60. roku życia są wolne od podatku dochodowego. PPE oferują podobne korzyści podatkowe, z wyłączeniem podatku od zysków kapitałowych, i często wyższe składki od firmy, co czyni je atrakcyjnym uzupełnieniem ZUS.

Warto rozważyć te programy, bo automatycznie dywersyfikują ryzyko i pomnażają środki w długim terminie, niezależnie od etapu kariery zawodowej. Nawet przy niskich wpłatach pozwalają skutecznie budować dodatkowy kapitał na emeryturę.

Sprawdź kilka praktycznych zasad, jak oszczędzać na emeryturę.

• Sprawdź, ile dostaniesz z ZUS: Zaloguj się do PUE ZUS i sprawdź prognozę swojej emerytury. Porównaj ją z obecnymi wydatkami, aby ustalić, ile brakuje Ci do utrzymania dotychczasowego standardu życia.

• Ustal cel: Zastanów się, jaki poziom życia chcesz mieć na emeryturze i oblicz, jakiej dodatkowej kwoty będziesz potrzebować – np. 2 000-3 000 zł miesięcznie.

• Oblicz potrzebne wpłaty: Ustal, ile musisz miesięcznie odkładać, przy założonej stopie zwrotu (np. 4-6%), by cel ten zrealizować. Im wcześniej zaczniesz, tym mniej każdego miesiąca będziesz musiał inwestować.

• Określ swój apetyt na ryzyko: Jeśli cenisz bezpieczeństwo, zacznij od obligacji i lokat. Dopuszczasz ryzyko utraty części lub całości zainwestowanego kapitału? Dodaj do portfela akcje lub ETF-y. Pamiętaj, że każda inwestycja wiąże się z ryzykiem.

• Zaplanuj dywersyfikację: Nie inwestuj całego kapitału w jeden produkt. Ustal proporcje, np. 60% na obligacje i 40% na akcje, a następnie co roku przeprowadzaj rebalancing, przywracając pierwotne udziały.

• Uwzględnij ofertę pracodawcy: Jeśli jesteś zatrudniony, rozważ przystąpienie do PPK. Zorientuj się też, czy Twój pracodawca nie oferuje innych form wspierania oszczędzania na przyszłość (np. PPE). Wszelkie dopłaty pozwolą Ci przyspieszyć realizację celu.

Na rozpoczęcie oszczędzania nigdy nie jest za późno. Nawet po 60. roku życia możesz efektywnie gromadzić kapitał, szczególnie przy wykorzystaniu kont IKE lub IKZE i bezpiecznych produktów inwestycyjnych.

Jak na kilka lat przed emeryturą zapewnić sobie wyższe świadczenie?

• Odkładaj jak najwięcej – wszystkie nadwyżki przekierowuj na produkty oszczędnościowe, uwzględniając swój krótki horyzont inwestycyjny.

• Inwestuj ostrożnie – przy krótkim horyzoncie warto postawić na lokaty, obligacje skarbowe i fundusze inwestycyjne o niskiej zmienności. Akcje mogą być zbyt ryzykowne, jeśli do emerytury zostało tylko kilka lat.

• Dołącz do PPK – jeśli jesteś zatrudniony, zapisz się do PPK – dopłaty pracodawcy i państwa pomagają zwiększyć kapitał nawet wtedy, gdy sam wpłacasz niewiele.

• Pracuj dłużej – z danych ZUS wynika, że dla osoby w wieku 60 lat każde 100 tys. zł zapisane na indywidualnym koncie w ZUS przekłada się na 375,38 zł miesięcznej emerytury. Dla 65-latków jest to już 452,90 zł. Nawet kilka miesięcy zwłoki może tym samym istotnie podnieść Twoje świadczenie.

1. Oceń swoją sytuację: Sprawdź obecną i prognozowaną stopę zastąpienia z ZUS. Stopa ta systematycznie spada, więc zacznij jak najwcześniej gromadzić oszczędności na przyszłą emeryturę, by uniknąć niskich świadczeń po zakończeniu kariery zawodowej.

2. Przygotuj strategię emerytalną: Określ potrzebny kapitał i wybierz narzędzia, które pomogą Ci go zbudować. Ustal miesięczną kwotę oszczędzania, zautomatyzuj wpłaty i dostosuj strukturę portfela do swojego wieku i tolerancji ryzyka.

3. Zwiększaj oszczędności przy wzroście dochodów: Za każdym razem, gdy dostajesz podwyżkę, podnieś kwotę wpłacaną na inwestycje. Unikniesz „efektu inflacji stylu życia”, a Twoja emerytura będzie rosła naturalnie.

4. Kontroluj emocje i nie reaguj na krótkoterminowe spadki: Inwestowanie na emeryturę ma na ogół długoterminowy charakter. Chwilowe spadki są całkowicie normalne. Unikanie panicznej sprzedaży chroni przed stratami i pozwala wykorzystać wzrosty na rynku.

5. Raz w roku zrób przegląd strategii: Sprawdzaj regularnie wyniki inwestycji, dostosowuj proporcje aktywów do swojego wieku i poziomu ryzyka. Upewnij się też, że korzystasz z wszelkich dostępnych ulg podatkowych i maksymalnie wykorzystujesz dostępne limity.

*Artykuł ma edukacyjny charakter i nie stanowi porady inwestycyjnej. Warto pamiętać, że inwestycje mogą wiązać się z ryzykiem i nie gwarantują zysków. Przed podjęciem decyzji skonsultuj się z doradcą finansowym.

Źródła:

https://www.elibrary.imf.org/view/journals/002/2025/007/article-A002-en.xml [dostęp 02.12.2025]

https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/Badanie_IGTE_Oczekiwania_vs_rzeczywistosc.html [dostęp 02.12.2025]

https://www.zus.pl/-/p%C3%B3%C5%BAniejsze-przej%C5%9Bcie-na-emerytur%C4%99-si%C4%99-op%C5%82aca [dostęp 02.12.2025]